Het zijn vaak veranderingen in het leven die je gebruiksaanwijzing, de manier waarop je in het leven hebt leren staan, op de proef stellen. Het kan om plotselinge veranderingen gaan zoals een nieuwe baan, verandering van woonplaats, verlies van een dierbare of de geboorte van een kind. Het kan ook om geleidelijke veranderingen gaan zoals groeiende werkdruk, veel tegenslag en zorgen, teleurstelling in mensen. Deze veranderingen, zowel de positieve als de negatieve, stellen “je gebruiksaanwijzing” op de proef.
Wanneer je merkt dat “je gebruiksaanwijzing” niet meer goed past bij wat het leven van je vraagt kan het verstandig zijn deze eens onder de loep te nemen. Het geeft je houvast handvatten te krijgen om je eigenheid/eigenaardigheden te leren kennen en te besturen. Met de bedoeling dat je weer stevig en weerbaar in het leven staat. Het gaat om het vinden van een gezond evenwicht in de eisen die gesteld worden en je persoonlijke mogelijkheden. Het leren koersen op eigen kracht en maken van keuzes is hierin een belangrijke rode draad.
Het beroep van manager in een veeleisende baan kan je gebruiksaanwijzing des te meer op de proef stellen. Het voortdurend reageren op prikkels en eisen buiten jezelf kan omgevingsgestuurd gedrag in de hand werken. De druk van opdrachtgevers, “targets”, wensen van medewerkers eisen van directieleden stimuleren je tot omgevingsgestuurd gedrag. Hoe beter je in staat bent alle wensen en eisen in te willigen hoe hoger de waardering en beloning. Hoe begrijpelijk ook, het doorslaan in omgevingsgestuurd gedrag kan op den duur “scheefgroei” bewerken.
Het risico bestaat dat managers deze manier van omgevingsgestuurd functioneren gaan zien als de normale “way of life”, hetgeen gevolgen heeft voor iemands privéleven. In tegenstelling tot reddingswerk vraagt het normale leven juist om zelfgestuurd functioneren, waarbij geheel andere vaardigheden gevraagd worden, zoals het reguleren van het eigen denken, voelen en doen. Het gaat om een besef van het eigen ik, dat eigen leven stuurt en richting geeft. Dergelijke vaardigheden zijn nodig om keuzes te maken, emoties te beleven, zich te hechten, zichzelf te motiveren.
Het is een levenskunst om evenwichtig afgestemd te zijn op het zelf en de omgeving. Mensen zijn goed in staat zichzelf weg te cijferen en voor een periode omgevingsgestuurd te functioneren. Denk daarbij aan het verlies van een dierbare, ernstige ziekte of scheiding. Echter, het is de kunst om na een periode van “aanpakken en doorzetten” weer terug te keren naar zelfsturing.
Het resultaat
Je voelt je gesterkt in je zelfsturing en zelfvertrouwen en beschikt over voldoende vaardigheden om adequaat te reageren op de vele ‘eisen’ die dagelijks brengt, zowel thuis als op je werk. Het feit dat je ‘de touwtjes zelf in handen hebt’, geeft je een gevoel van energie en vitaliteit. Dat is winst, niet alleen voor jezelf maar ook voor je omgeving.
Mensen hebben een eigen sturingsysteem waarmee ze in het leven staan. Het is het systeem van denken-voelen-doen ( zie afzonderlijke schema en beschrijving). Het is te zien als een driehoek, waarin ons doen (aan de top van de driehoek) wordt aangestuurd door denken en voelen (de basis van de driehoek). Net zoals we een auto besturen met behulp van een voertuig, brandstof en een motor, sturen we onszelf aan met behulp van denken-voelen-doen.
Managers zijn in staat sturing te geven aan processen en een groep te motiveren tot doelgericht werkgedrag. Het vraagt een hoge mate van alertheid en overzicht over complexe processen en wat er speelt in de omgeving. Daarom hebben ze vaak voor dit werk gekozen en daarop worden ze geselecteerd. Wanneer managers sterk omgevingsgestuurd functioneren zullen ze hun “doen” volledig afstemmen op het “denken-voelen-doen” van de eisende omgeving of de ander.
Het is belangrijk dit gedrag na afloop van een veeleisende situatie te kunnen stoppen. Je kunt dan zowel fysiek en mentaal bijkomen van wat je hebt meegemaakt. Het gaat er om aandacht te hebben voor de basis van de driehoek van zelfsturing; je persoonlijk denken en voelen over wat je hebt meegemaakt. Hoe doe je dat? Daarover gaat de training.
Deze eerste cursusdag staan we stil bij het leren kennen en besturen van de eigen gebruiksaanwijzing. Hiermee wordt gedoeld op de eigen stijl van aansturing over het denken, voelen en doen. De eerste dag ligt het accent op het versterken van zelfkennis.
Kernpunten zijn:
• Wat is mijn gebruiksaanwijzing?
• Hoe kan ik mijn emmertje legen?
• Hoe kan ik mezelf beschermen tegen de emotionele impact van het werk?
Belangrijke oefeningen deze dag zijn:
• sturen op gebruiksaanwijzing
• zelfzorg
• stoplicht
• resetten
Na een maand tot zes weken vindt een tweede dagdeel training plaats. Naast het opfrissen van geleerde vaardigheden vindt intensievere training plaats in zelfregulering en effectief functioneren in levenstaken.
• functioneren van mensen in verandering, zowel succes als tegenslag
• bijsturen van “scheefgroei” op persoonlijk en teamniveau
Belangrijke oefeningen deze dag zijn:
• benutten energiebronnen
• weerbaarheid en groei
• betekenis en hoop
Tijdens het tweede dagdeel is er ook aandacht voor “hardy leadership”. Een weerbare leider zorgt voor weerbaarheid in de groep. Het gaat om het geven van visie en moed aan medewerkers. Het brengt in groepen behoudt van energie en voorkomt energielekken en onzekerheid.
Toelichting hardiness
De inzichten die in studies steeds terug komen zijn het belang van trainen in weerbaarheid en “hardiness”. Het begrip hardiness bestaat uit drie elementen:
In groepen waar sprake is van “hardy leadership” is minder sprake van stress en verzuim. Prof. Bartone heeft hier veel onderzoek naar gedaan in de militaire psychologie.
Voor meer informatie kun je contact met ons opnemen via telefoonnummer 070-392 22 61 of ons mailen.
